Ο Οιδίποδας πλησιάζοντας στην Θήβα, μετά τη δολοφονία του πατέρα του Λάϊου, στο Τρίστρατο της Σχιστής οδού, συνάντησε την Σφίγγα. Η Σφίγγα σκότωνε κάθε διαβάτη που την συναντούσε, επειδή δεν απαντούσε στο γρίφο της. Ρωτώντας τον Οιδίποδα «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία», έλαβε ως απάντηση «Ο Άνθρωπος είναι εκείνο τον ον, που το ξημέρωμα της ζωής του κινείται στα τέσσερα, το βράδυ της ζωής του στα τρία, με την βοήθεια του μπαστουνιού, ενώ στο μεσοδιάστημα (μεσημέρι) της ζωής κινείται με σιγουριά στα δυο».
Μετά την λύση του γρίφου η Σφίγγα έπεσε στον γκρεμό και σκοτώθηκε (ή κατά άλλους ο Οιδίποδας της επιτέθηκε όταν ήταν ξαφνιασμένη από τη λύση του γρίφου και τη σκότωσε).
Ο Καρακόλιθος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και ως το 1912, ήταν Χάνι. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, εποικίζεται από πρόσφυγες.
Τό 1944 ο τόπος, καθαγιάσθηκε από το αίμα 134 Ελλήνων.
Συγκεκριμένα στις 24 Απριλίου του 1944 στον Καρακόλιθο, για αντίποινα σε ενέδρα αντιστασιακών ομάδων, οι Γερμανοί Ναζιστές εκτελούν τις πρωινές ώρες, 110 όμηρους πατριώτες από τις φυλακές Λειβαδιάς, μεταξύ των οποίων και τέσσερις Διστομίτες το δε απόγευμα της ίδιας μέρας άλλους 24 ομήρους.
Σήμερα είναι στην ουσία η είσοδος του ενιαίου Δήμου Διστόμου-Aράχοβας-Αντίκυρας, μετά τη Λιβαδειά και εξακολουθεί να είναι γνωστό για το σύγχρονο μνημείο των πεσόντων και για τις παραδοσιακές ταβέρνες του.
